Vanaf 24 mei 2025 kan je in het Gallo-Romeins Museum de expo ‘boom des levens – de evolutionaire klauterpartij van de filosofische chimpansee’ bezoeken: een ruimtelijke installatie over de geschiedenis van de mensheid, gecreëerd door beeldend kunstenaar Mark Swysen.
Het kunstwerk sluit thematisch aan bij de permanente opstelling van het museum en is ook onderdeel van het Tongerse kunstenfestival MoMeNT.
Mark Swysen is een Belgisch conceptueel kunstenaar. Hij is gefascineerd door het menselijk gedrag. In 2023-‘24 creëerde hij een ‘totaalkunstwerk’ over de ontwikkeling van de mensheid.
In het Gallo-Romeins Museum toont hij dat werk voor het eerst aan het publiek.
In het begin van de expo laat de kunstenaar de bezoekers kennismaken met zijn beeldtaal aan de hand van een tiental werken. Met speelse bouwstenen als tafelvoetbalpoppetjes en andere dagelijkse dingen creëert hij kleine scènes of miniatuurtaferelen. Daarmee verbeeldt hij zowel de vindingrijkheid als de (zelf)destructieve aard van de mens.
Het hart van de tentoonstelling is wat Swysen de ‘planetaire box’ noemt: een ruimte van ca. 36m² met daarin een vijftigtal van zulke scènes, gepresenteerd tegen de achtergrond van reflecterende wanden. Centraal staat een lichtgevende ‘boom des levens’, met in zijn transparante stam een RNA-helix.
In een tijdspanne van een tiental minuten neemt de kunstenaar de bezoeker mee op reis door de tijd: van het ontstaan van de aarde zo’n 4,5 miljard jaar geleden tot in de 21ste eeuw. Een samenspel van licht en geluid versterkt de beleving.
Aan bod komen gebeurtenissen, processen en fenomenen zoals de evolutie en verspreiding van de mens, het ontstaan van de landbouw, de ontwikkeling van taal en religie, industrialisering en massaconsumptie, klimaatverandering, …
Daarna worden al die scènes of miniatuurtaferelen beknopt toegelicht. Met deze kennis in het achterhoofd kunnen de bezoekers de ‘planetaire box’ opnieuw bezoeken.
Swysen verwijst in de tentoonstelling geregeld naar het Bijbelse scheppingsverhaal. Hij nodigt de bezoekers uit om ‘in de huid van God te kruipen’ en vanuit dat perspectief van God de menselijke geschiedenis te overschouwen. Op het einde van de expositie kunnen mensen daarover ook hun mening ventileren.
Voor de scenografie van de tentoonstelling werkten het Gallo-Romeins Museum en Mark Swysen samen met Atelier Leise. De vormgevers zetten een spannend pad uit. Het loopt tussen wanden die zijn opgetrokken met recycleerbare plastic kratten. Die keuze sluit aan bij de bezorgdheid van Swysen over hoe we omgaan met de grondstoffen van onze planeet. In diverse onderdelen van de installatie worden de bezoekers erop gewezen dat de mens door zijn acties de planeet en zichzelf in gevaar brengt.
De expo ‘boom des levens – de evolutionaire klauterpartij van de filosofische chimpansee’ is ook onderdeel van het programma van kunstenfestival MoMeNT dat inmiddels toe is aan zijn 9de editie. Het centrale thema van het zomerse festival is ‘tijd’. Op het programma staan ook dit jaar diverse podiumkunsten, gecombineerd met o.a. beeldende kunsten en film.
Beeldend kunstenaar Mark Swysen: “Niet toevallig benaderde ik het Gallo-Romeins Museum met het voorstel om er ‘boom des levens’ te tonen. Het museum brengt in zijn permanente tentoonstelling een verhaal van maatschappelijke verandering dat nauw aansluit bij de thematiek van mijn werk.”
Burgemeester van Tongeren-Borgloon Jo Feytons: “Het Gallo-Romeins Museum is voor onze stad een vaste waarde. Deze ruimtelijke installatie van Mark Swysen maakt het museum extra aantrekkelijk, zowel voor onze inwoners als binnen- en buitenlandse bezoekers.”
Schepen van Toerisme An Christiaens: “Mark Swysen is een internationaal gerenommeerd kunstenaar. Ik ben blij dat het Gallo-Romeins Museum zijn werk tentoonstelt. Het verwondert én is maatschappelijk relevant. Net zoals in onze permanente tentoonstelling roept het vragen op over wie we zijn als mensen.”
Mark Swysen (° Hasselt) studeerde biologie aan de Vrije Universiteit Brussel. In plaats van een wetenschappelijke carrière koos hij begin 21ste eeuw voor een leven als kunstenaar. In 2010 behaalde hij ook een Master in Art & Research aan de Karel de Grote Hogeschool Antwerpen. Mark Swysen groeide uit tot een internationaal gewaardeerd kunstenaar en exposeerde onder andere in Brussel, Berlijn, Antwerpen, Londen en Havana.
Praktisch
De expo ‘boom des levens – de evolutionaire klauterpartij van de filosofische chimpansee’ opent op 24 mei en loopt zeker tot het jaareinde.
Een bezoek is inbegrepen in de ticketprijs van de permanente tentoonstelling.
Wie alleen de expo wil bezoeken betaalt 5 euro (volwassenen) en 1 euro (kinderen).
Tijdens de festivalperiode van MoMeNT (van 27 juni t.e.m. 12 juli) is een bezoek aan ‘boom des levens’ gratis.
Meer info: www.galloromeinsmuseum.be